Vrouwen en kinderen eerst 

“Ach laat die man dood gaan!” Het is vrijdagochtend als we met het hele verloskunde team bij elkaar staan en de gynaecoloog aan het woord is. Hij is bloed serieus wanneer hij deze woorden zegt maar snapt ook dat hij een reactie provoceert en uitleg moet geven. “Weet je wat de overlevingskansen van deze man in 5 jaar tijd is? Nul. En daarvoor moet deze zwangere vrouw en een jong kind met blindedarmontsteking wachten en misschien wel overlijden. Dit maakt ons land kapot!”

Aan het woord is een vrijwilliger, een gynaecoloog die normaal in Kaapstad werkt. Hij is duidelijk gefrustreerd over het geweld in Zuid Afrika. Het is een beetje een ver van mijn bed show, gelukkig zien we niet zo veel ernstig geweld in de afdeling waar ik werk maar het klopt wel dat we er indirect gevolgen van hebben. Momenteel omdat deze man, met een schotwond in zijn buik, een operatie kamer bezet houd, personeel druk bezig houdt, zakken bloed gebruikt en daarmee het leven van andere patiënten op het spel zet. In Nederland hoef je hier niet over na te denken; als er een ernstig gewond persoon binnen komt dan help je; Nederland heeft alle middelen en mankracht dat te doen, zelfs al zouden er 100 man met schotwonden binnen komen, niemand zal er onder lijden. Maar in een ziekenhuis zoals Tintswalo heeft het direct effect dus moeten we keuzes maken. Besteed ik mijn tijd aan een uitgebreid gesprek met familie van een stervende vrouw door baarmoederhalskanker of voorkom ik in diezelfde 2 uur bij 5 vrouwen de ziekte die de eerste vrouw nu doet laten sterven? Is het CTG machine voor die vrouw met ernstige zwangerschapsvergiftiging of die tweeling die net in het vruchtwater heeft gepoept? , Zuurstofapparaat? Voor deze baby. Maar als de overlevingskansen (op korte en lange termijn) niet groter worden dan moeten we het aan die andere baby geven die wel een kans maakt. Bloed? Alleen voor de patiënt waar het bloeden gestopt is, anders is het zonde. En zo maken we dagelijks keuzes in wie we redden en wie niet…

Nog niet eerder heb ik gedacht aan de 5 jaars overlevingskans in volwassenen en begrijp ook niet helemaal wat hij hier bedoelt. We weten niet eens waar de kogel zit en wat de schade is… ‘s Middags, wanneer we zitten te wachten op het einde van de operatie van de man met het schotwond, komt hij erop terug. Nicole, de kans dat deze man binnen 5 jaar nogmaals neergeschoten wordt is 100%. We hebben jarenlange studies van geweld in Kaapstad, ze gaan allemaal dood binnen 5 jaar. Het is hier echt niet anders, dus daarom zeg ik; vrouwen en kinderen eerst. 

Met deze realisatie geef ik hem direct gelijk. Kaapstad is zeker niet anders, behalve dat het geweld daar vooral door drugsbendes is en hier door neushoorn stroperij… 

Het blijft bizar voor me, het geweld rondom stroperij. Het voelt als een ver van mijn bed show maar ik woon er midden in. Elke dag als ik door de poorten van de natuurpark waar ik woon rij herinnert me het bordje ‘poachers will be poached’ aan de harde werkelijkheid. De antipoaching unit rijdt rondt met zware wapens en honden. Zien ze je sluipen bij een neushoorn, geen genade, je wordt doodgeschoten. Dat helpt natuurlijk geen bal, de stropers zijn arme mannen uit het dorp, met een werkeloosheidspercentage van meer dan 50% in Acornhoek staan er voor hem honderden, zo niet duizenden in de rij. 

Terwijl ik dit schrijf zit ik op m’n dakrek op m’n nieuwe auto. Ik lees het boek ‘killing for profit’ en kijk uit over de bush. Geheel toevallig komt er een neushoorn langslopen, zonder hoorn, die verwijderen ze hier preventief. Het maakt me altijd een beetje verdrietig deze beesten te zien zonder hun puntige hoorn maar ik snap dat het de enige effectieve bescherming is voor deze beesten. Terwijl de neushoorn naar mij kijkt en steeds dichterbij komt lees ik over de neushoorn oorlog die zich afspeelt in Zimbabwe, Mozambique, Zuid Afrika en Vietnam; namen en plaatsen duizelen me. Er zijn zo veel spillen in het web; stropers, soldaten, politieagenten, diplomaten, ambtenaren, huurmoordenaars, wapenleverancieren, hulporganisaties, medicijnmannen.. het is te veel om bij te houden. 

Terug naar wat zich hier afspeelt; precies een jaar geleden kwam ik er voor het eerst mee in aanraking. Ik ben op OK als er een vrouw wordt binnengereden. Meerdere schotwonden, haar kansen zijn nihil maar we moeten iets doen. We stabiliseren haar en plaatsen haar over naar ons verwijsziekenhuis. Ze overleeft uiteindelijk, haar man helaas niet. Haar man komt uitgebreid in het nieuws. Terwijl zijn lichaam nog in een lijkzak op de SEH ligt, schrijft de New York Times over zijn tragische dood. Anton Mzimba werd in koele bloeden voor de ogen van zijn kinderen vermoord omdat hij tegen neushoorn stroperij vocht. 

En dat gevecht gaat door. Vorige maand werd de stamhoofd van deze regio vermoord. Vorige week werd de man die stamhoofd zou worden begraven. De man die vrijdag bij ons op OK lag was de zoon van het nieuwe stamhoofd en gister werd zijn vader vermoord. Hij blijkt allemaal gelinkt te zijn aan neushoorn stroperij. De moordenaars zullen nooit gepakt worden, de politie is te diep betrokken bij stroperij. Ook dat is niks nieuws voor me; na een autorit door Acornhoek met een van de vertalers van Tshemba weet ik dat in de mooiste huizen van Acornhoek allemaal mensen wonen die gelinkt zijn aan stropen.Ik ken de details niet en ik hoef dat ook niet te weten. Ik focus me liever op mijn eigen strijd; stop baarmoederhalskanker en baby sterfte: vrouwen en kinderen eerst.