Voordeeltje mondkapje

Mondkapje verplicht; in Nederland, ik volg het coronanieuws nog op de voet, maar ook hier in het ziekenhuis is een mondkapje verplicht. Dus loop ik hier in 30 graden met een goed afgesloten FFP2 mondkapje die me mijn adem beneemt en waaronder de zweetdruppels rijkelijk vloeien. Het Malawiaanse gemompel tijdens de overdracht wordt nog moeilijker te verstaan dan het al is. Ik vang iets op van 5 opnames gedurende de nacht en een overleden, ‘due to too much breathing, velly solly’; de r en de l worden hier nogal eens door elkaar gehaald, dus deze man is niet gestorven door te veel ademen maar door te veel bloedverlies en dan sluiten ze altijd af met very sorry. Nee, dat mondkapje maakt het allemaal niet prettiger of makkelijker maar er zijn gelukkig ook voordelen!

Ik heb nu drie dagen in het ziekenhuis gewerkt, op de afdeling chirurgie. Vanaf de glazen zusterpost kijk ik uit over de afdeling; links 16 bedden voor de vrouwen, rechts 16 bedden voor de mannen, recht voor me de ingang. Mijn taak deze eerste maand is observeren en dat gaat me prima af vanaf deze positie. Als ik de artsen zie binnenkomen hobbel ik achter ze aan, ik kijk in de status, probeer het handschrift te ontcijferen en te snappen waarvoor iemand hier ligt. Vaak wordt het duidelijker als het laken weggetrokken wordt. Een verse wond na een steekpartij, een opengebarsten blindedarmontsteking, een geïnfecteerde wond na een aanrijding met een ossenkar, een open pussende buik na een gecompliceerde prostaatverwijdering of een afstervende voet door suikerziekte... en daar komt het eerste voordeel van een goed afsluitend mondkapje. Afstervend vlees; deze geur brengt me nog terug naar de laatste dag van mijn coschappen, bijna 4 jaar geleden, gewoon in een Nederlands ziekenhuis... ik stap de kamer in om een man van in de 40 jaar te gaan onderzoeken. Hij was aangekondigd met ontregelde suikers en een ontstoken voet. In een oogopslag zie je, deze man is heel ziek en die geur is volgens mij ook niet zo best... de man verteld dat hij al jaren niet meer bij een arts is geweest omdat hij bang is voor naalden en ja, hij had niet echt last van die voeten. Waarom hij er nu wel was? ‘Moest van mijn vrouw en ik heb ook wel heel erg dorst nu.’ Hij krjjgt toch van ons de onvermijdelijke naald om bloed af nemen, we hangen veel vocht aan en dan begin ik met het verwijderen van zijn schoenen. Geen mondkapje op: de geur slaat als een bom in m’n gezicht in. Ik kan mijn kokhalsreflex net onderdrukken en vertrek geen spier maar wat ik aantref is verschrikkelijk. Een plensje wondvocht valt uit zijn schoenen en als ik zijn sokken uittrek komen de vellen mee. De gaten in zijn voet zijn verschrikkelijk maar van binnen is deze man nog een veel grotere ravage dan we nu zien. Tot zijn lies is de ontbinding in zijn rechter been te voelen door de gasbelletjes onder zijn huid, het moet er onmiddellijk af. Links is gelukkig alleen zijn voet aangedaan, dat kan nog even wachten. Ik haalde de IC artsen en chirurgen erbij maar of de hulp op tijd was dat heb ik nooit geweten, het was mijn laatste dag dus verliet het ziekenhuis met de geur van afstervende vlees in mijn geheugen gegrift, dat vergeet ik nooit meer...

Dus nu die geur door die kleine gaatjes in m’n masker heendringt weet ik precies wat er aan de hand is. Ik kijk naar de vrouw van net 30 jaar, ontregelde suikers en een afstervend been. Ze is aan het wachten tot haar been afgezet gaat worden maar eerst moet ze bloed zien te regelen; 4 zakjes bloed. Het lukt haar niet, ze heeft geen familieleden die kunnen doneren, maar het ziekenhuis heeft ook geen bloed op voorraad en zonder bloed kunnen we haar niet opereren. Lijdzaam wacht ze af, haar suikers schieten omhoog en haar bloedarmoede wordt met de dag groter. Elke dag vragen we weer of ze al bloed heeft geregeld en elke dag is hetzelfde verhaal... het is moeilijk zo lijdzaam toe te kijken, het liefst zou ik gelijk al weer willen doneren, de markt oprennen om mensen te vragen te doneren, toch niet even op het lab kijken of er een zakje te vinden is maar de bloedvoorraad is al maanden op; door COVID zijn hier de bloeddonaties stilgelegd en dan moet het malariaseizoen nog beginnen. Dus wordt de verantwoordelijkheid bij de patiënt gelegd en omdat mijn opdracht is de eerste maand dat ik hier ben alleen maar te observeren hou ik mijn mond en lopen we weer verder naar de volgende patiënt...

Een ander voordeel aan een mondkapje is dat niemand ziet of je meebid of meezingt. Dit is een Christelijk ziekenhuis dus wordt er volop gebeden; voor elke overdracht, voor elke vergadering, bij elke opname, voor elke operatie en zelfs voor elke bloedname wordt er gebeden. En elke woensdag begint met een uur kerkdienst. Ik word daar ook verwacht en toon mijn respect door stil te zijn, te luisteren en proberen tussen de regels over God en Jezus toch een mooie boodschap te vinden. Het lachje als ik iets belachelijk vind is goed te verbergen achter een mondkapje en dat ik geen ‘Amen’ zeg kan ik ook goed verstoppen maar toch hebben ze snel genoeg door dat ik niet gelovig ben. Even lijkt dat niet geaccepteerd te worden. Woensdagmiddag hebben we een bijeenkomst onder leiding van de pastoor, over hoe we de spirituele gezondheid van medewerkers kunnen versterken. Wat de problemen en wat de mogelijke oplossingen hierin zijn moeten we zelf formuleren. De discussie die op gang komt wisselt tussen; ‘iedereen moet naar de kerk want we zijn een christelijk ziekenhuis’ tot ‘we respecteren ook andere geloven zoals moslims’. Maar de oplossing voor ‘het probleem: de non-believers’ blijft een gapend gat op het whiteboard. Achter m’n mondmasker gaat een ongelovig lachje schuil. Ik sta misschien bij hun één nul achter doordat ik niet geloof in God, maar tien-nul voor in acceptatie van ieders overtuiging. Ik pas me aan door een lange rok te dragen, naar de kerk te gaan en te luisteren naar hun overtuigingen. Ik vind het mooi hoe er elke week een moment van bezinning is, er altijd een pastoor aanwezig is voor hulp en als er geen hulp meer mogelijk is dat de pastoor rust komt brengen. Ook deze bijeenkomst vond ik mooi. Aansluitend op het praatje over burn-out laat dit maar weer zien dat er aan de spirituele (of eigenlijk gewoon mentale) gezondheid van de medewerkers wordt gedacht en ook voor de innerlijke mens wordt gezorgd. De bijeenkomst wordt afgesloten met cola en koekjes want uiteindelijk kan een pastoor van alles zeggen maar wil je Malawianen aanwezig hebben op een bijeenkomst dan moet er altijd frisdrank en eten zijn! Met een volle maag loop ik terug naar mijn nieuwe huis. Inmiddels woon ik aan het andere kant van het ziekenhuis, midden in het dorp. De komende zes maanden ben ik trotse eigenaar van een huis met twee slaapkamers en een heerlijke tuin met een mango- en avocadoboom. Terwijl de zon in mijn nek brand plof ik moe maar voldaan in m’n hangmatje en vraag me hardop af hoe ik hier ooit een burn-out zou krijgen. Ik vind het ziekenhuis bijzonder goed geregeld, er zijn veel artsen en verpleegkundige en elke keer verbaas ik me weer met welke mogelijkheden dit ziekenhuis te bieden heeft. Ik krijg appjes van collega’s die 24 uur op, 24 uur af werken in vluchtelingenkampen in Zuid Soedan door gebrek aan personeel of 24/7 bereikbaarheidsdiensten hebben in Sierra Leone waar de kinderen met bosjes tegelijk sterven… en terwijl ik in m’n hangmat schommel tijdens m’n twee uur durende lunchpauze komt Wilfred het hoekje om; mijn schoonmaker/tuinman/kok/wasman, zelfs dat hoef ik hier allemaal niet zelf te doen. Er vormt zich een grote zíchtbare glimlach op mijn gezicht want gelukkig buiten het ziekenhuis is een mondkapje hier niet verplicht. 

Heel veel liefs vanuit hier en sterkte met de gedeeltelijke lockdown in Nederland!