De belangrijkste baan van het ziekenhuis…

Het is acht uur ’s ochtends als ze binnen komen wandelen. Iedereen staat op en gaat aan de kant. Ze hoeven het niet te vragen, iedereen weet wat ze willen. Verpleegkundige leggen hun werk neer, moeder pakken hun kinderen op en lopen naar buiten. Infuuszakken in de hand, kinderen op de rug. Het meisje van 10 die geveld is door hersenvliesontsteking en te zwak is om te lopen wordt ook op de rug van moeder gebonden. De jongen van 9 met een afstervende arm na een slangenbeet mag blijven liggen, net als de kinderen aan het zuurstof of die een bloedtransfusie krijgen. Moeders kruipen naast deze kinderen op bed, voeten van de vloer. De artsen volgen de kinderen gedwee naar buiten, geen discussie. Een verdwaalde kip wordt naar buiten gestuurd. Het regenseizoen is inmiddels losgebarsten en iedereen staat onder het kleine afdakje gepropt wachtend tot ze klaar zijn. Als maanmannetjes komen ze de afdeling oplopen; groen schort met plastic short erover, grote laarzen, haarnetje, mondkapje en grote rode handschoenen. Beschermd tegen alle virussen, bacteriën en parasieten. De schoonmakers. Met een emmer chloor reinigen ze elk hoekje en gaatje van de afdeling, geen stukje wordt gemist. Ze nemen hun tijd en iedereen wacht geduldig af tot ze klaar zijn. Respect krijgen ze van iedereen en dat vind ik mooi dus wacht ik samen met de verpleegkundige, artsen en patiënten tot de belangrijkste werknemer van het ziekenhuis klaar is want hoe hard wij ook werken om kinderen weer beter te krijgen, het begint allemaal bij het voorkomen. Dus schoonmaken en ventileren, dat kunnen ze hier wel!

Ik ben inmiddels 6 weken bezig op de kinderafdeling en het ritme van de dag begint er in te slijten. Het is een komen en gaan van kinderen, het houdt niet op. De meeste liggen er 2 nachtjes, kregen antimalaria en soms een zakje bloed en dan zwaaien we ze weer uit. Sommige liggen langer en dan besef je je hoe belangrijk een schone, veilige afdeling is. De bedden staan hier 50 cm van elkaar vandaan en hoewel de ramen open staan om goed te ventileren is het onoverkomelijk dat ziektes van de ene naar de andere kinderen overspringen. Of overvliegen… Die jongen met een gebroken been krijgt koorts op dag 10 van opname; malaria. Dat meisje van 4 maanden lijkt niet op te knappen nadat we een longdrain geplaatst hebben; malaria. Het meisje van 5 jaar met nierfalen moet het dagen doen zonder haar moeder, die is opgenomen met malaria op de vrouwenafdeling. Alle afdelingen stikken van de muggen en klamboe’s zijn tot mijn verbazing overal te vinden, behalve op de kinderafdeling. Dat heb ik eerder gezien, vijf jaar geleden, in st. Luke’s Hospital en ik dacht dat toen makkelijk op te lossen. Van gedoneerd geld kocht ik klamboes. Maar ik heb inmiddels geleerd geen overhaaste beslissingen te nemen. Eerst observeren, praten met degene die hier al jaren werken. Ik kom erachter dat er geen klamboes zijn omdat die vol gaan zitten met beestjes; schurft, mijten, luizen, daar is niet tegenop schoon te maken… Maar niet dodelijk, en malaria wel. Dan verteld iemand me dat er eerder wel klamboes hingen maar dat daardoor niet gezien werd dat kinderen aan het stuipen waren en dat is dan weer wel dodelijk in het geval van malaria… Dus is het elk jaar een terugkerend thema; wel of geen klamboe’s op de afdeling. Het regenseizoen is begonnen, dus het malariaseizoen ook en dit jaar is besloten wel klamboe’s op te hangen. De donatie van 50 klamboes worden uit de opslag gehaald en opgehangen en ’s nachts zie ik alle kinderen met hun moeders rustig onder de klamboe liggen slapen. En de muggen? Die vallen nu alleen de verpleegkundige nog lastig…

Ik merk dat ik steeds meer interesse krijg in de preventieve geneeskunde. Helemaal niet sexy. Acuut een leven redden van een meisje van 5 jaar met hartfalen geeft natuurlijk een veel snellere kick dan voorkomen dat dit meisje hartfalen krijgt. Door ondervoeding heeft dit meisje zo’n grote bloedarmoede dat haar hart niet meer goed functioneert. Ze wordt binnengebracht door haar moeder die direct verteld dat ze geen geld hebben om een rekening te betalen. De 90 eurocent die het kost om het ziekenhuis binnen te komen hebben ze ook al niet kunnen betalen en zijn stiekem langs de kassa geslopen. Het maakt me moedeloos. Natuurlijk wil je dit meisje helpen. Net zoals we de tweeling van 7 maanden, beide slechts 3kg, helpen weer op gewicht te komen. En die jongen van 3 jaar en het meisje van 2 jaar. Deze kinderen oplappen voelt als dweilen met de kraan open. We stoppen er voorzichtig genoeg voedsel in en sturen ze dan weer naar huis, met adviezen wat te eten. Op de muur is een afbeelding van de Malawiaanse schijf van 5 te zien. Noten, vis, vlees, zuivel, groente. Het is allemaal te duur om te kopen, dus die adviezen, daar wordt waarschijnlijk niks mee gedaan. Het is wachten tot ze weer terug komen, of hun broertje of hun buren… Met interesse luister in ’s ochtends na de ochtendoverdracht naar een praatje over farming, hoe je met simpele technieken je oogst kunt verdubbelen. Dit is wat ze hier nodig hebben, meer eten, geen zieke kinderen. Zo simpel moet het zijn. Ik heb nog een week op de kinderafdeling en hiermee ga ik aan de slag. 

Tevreden loop ik vrijdagmiddag het ziekenhuis uit, het weekend tegemoet. Niet via mijn gebruikelijke route, de schoonmakers zijn bezig om de moddervoeten en geitenkeutels in de gangen op te dweilen, ook dat zal voelen als dweilen met de kraan open, maar o zo belangrijk...