Overweldigd

Ik heb er geen andere woorden voor.. de aflopen twee weken waren overweldigend. Verloskunde is nog steeds voor mij met geen pen te beschrijven.. Dokter Wervelwind wil ik liever met geen pen beschrijven en dan komt COVID ook nog eens met overweldigende cijfers Nkhoma binnen…

Twee weken geleden schreef ik nog dat de eerste COVID patient in Nkhoma opgenomen was, vanuit de hoofdstad gekomen. Met toen gemiddeld 300 positieve gevallen per dag stegen we toen al ver boven de piek van de eerste golf uit. Inmiddels zitten we op 1300 cases per dag, 40% van de afgenomen tests zijn positief en dagelijks sterven 30 patiënten aan de gevolgen van COVID-19. Dit moet veel meer zijn, om ons heen horen we steeds vaker van mensen die naar begrafenissen moeten, de internist heeft op een dag 3 vrienden verloren aan COVID en een week geleden zijn twee ministers van Malawi overleden. Voor de president van Malawi het teken voor een speech aan het volk en het verklaren van een “National State of Disaster”. Hij roept het volk op zich aan de regels te houden; social distancing, handen wassen en maskers dragen. Een avondklok wordt ingesteld en scholen gesloten. Hij benadrukt dat ons gedrag ervoor gaat zorgen of we de pandemie onder controle gaan krijgen en benoemt dat iedereen zich moet beseffen dat Malawi niet genoeg geld heeft iedereen te redden in deze pandemie. En dat komt best hard binnen. Tot nu toe was alles een beetje zoals in Nederland in de zomer. Corona is er, maar ver weg en als de tweede golf komt dan zal het wel weer goed komen. Maar als je de President hoort zeggen: “Door jaren van verwaarlozing en plunderen in de gezondheidszorg, zijn ons ziekenhuizen en klinieken in een beroerde staat. Daarom kunnen we niet verwachten dat iedereen die getest wil worden of die medische zorg nodig heeft het zal krijgen, of dat als je zorg krijgt dat dit de beste zorg zal zijn en verwacht niet dat iedereen die behandeld zal worden het zal overleven.” Ja, dan val ik wel even stil. Je hoort de verhalen van artsen uit de hoofdstad wel; mensen liggen hier op de grond in rijen te wachten tot ze behandelt worden en alleen de ernstige zieken worden eruit gepikt. Denk drie keer na voordat je iemand naar dit ‘behandelcentrum’ stuurt. Vanuit de andere grote stad in Malawi komen de geluiden dat ze je pas behandelen als je 1250 euro neerlegt, daarmee betaal je de eerste twee dagen van je opname. Dat is zo’n 3 jaarsalarissen van een gemiddelde Malawiaan met baan. Voor Malawianen is het niets nieuws, dat je gezondheid hier koopt, maar wanneer de twee ministers overlijden merk je dat de angst toeneemt. Zelfs met alle geld van de wereld kan je overlijden aan dit virus…

Ondertussen komt het “Nkhoma COVID Distater team” bij elkaar om de zorg hier op te zetten. We verwachten binnenkort hier 24 uur per dag COVID patiënten te moeten verzorgen. Het gebouw is er, 16 bedden staan klaar. Zuurstofconcentrators om lage hoeveelheden zuurstof te geven zijn aanwezig, gedoneerd in de eerste golf. Zuurstofflessen voor hoge hoeveelheden zuurstof en transport moeten besteld worden en zijn schreeuwend duur. Schorten, handschoenen, maskers en oogbescherming zijn aanwezig om eventjes vooruit te kunnen maar wel op rantsoen. Één masker en één schort per persoon per week. Medicatie is aanwezig maar ontzettend duur, het zal per patient bekeken moeten worden of dit gegeven kan worden. 300 tests zijn gedoneerd. En dan wordt gevraagd wie er bereid is te werken op de COVID afdeling. Het blijft ijzig stil. Een anonieme telling laat zien dat er 3 lokale artsen willen meewerken en geen een verpleegkundige…

Ik ben overweldigd. Door het uitblijven van reactie van de lokale staf. Ik stond direct klaar om in actie te komen, maar als Malawianen hun eigen volk al niet willen helpen, waarom moet ik dat dan doen vraag ik me hardop af. Een expat helpt me hier herinneren; je helpt niet hun volk, maar een mens. Helemaal waar, dus schouders eronder. Maar het is moeilijk motivatie te houden als je om je heen steeds meer werknemers ziet verdwijnen. En waarom? De grootste factor blijkt niet angst te zijn zoals ik zou denken, maar het is geld. Het gaat allemaal om geld. Ze willen meer verdienen als ze een groter risico nemen, dat is cultuur en geen speld tussen te krijgen. Regeringsziekenhuizen geven 40 euro per 24-uurs dienst aan verpleegkundigen, dus die 16 euro die hier aangeboden wordt vinden ze een lachertje. Dus terwijl er hele zieke patiënten blijven binnen druppelen wordt er achter de schermen gewerkt aan geld verzamelen. Ik schrijf een aanvraag voor een noodfonds van 10.000 euro en een oproep voor een Amerikaanse site ons ziekenhuis te steunen. Ondertussen wordt er via WhatsApp opgeroepen in de lokale gemeenschap geld te doneren en wordt er massaal op geantwoord, dat doet me deugd. De gemeenschap ziet de gevolgen. Waar Nkhoma de eerste golf slechts enkele geïmporteerde gevallen had, zijn nu de eerste lokale besmettingen geconstateerd en als blijkt dat de hoofdpastoor besmet is weet iedereen wel dat het virus onderdeel van de gemeenschap geworden is. 

En zo beïnvloed COVID het dagelijks leven van een dorpje in Afrika. Het is compleet anders dan in Nederland. Discussies over vaccinatiestrategieën hoeven hier nog niet gevoerd te worden, vaccins zijn er voorlopig nog lang niet. Een lockdown is hier uit den bozen; de meeste huizen hebben geen stromend water dus hoe kun je dan binnen blijven? Maisvelden hebben dagelijks zorg nodig en markten kunnen niet gesloten worden want het gros is afhankelijk van het voedsel wat ze kunnen kopen van hun dagloon. De speech van de President is maar door een fractie van de bevolking gezien, weinig hebben een tv of toegang tot internet. Door het dorp gaan auto’s met speakers achterop over de basale regels; handen wassen en maskers dragen. Dat is voorlopig het enige wat we kunnen doen; het voelt als vechten met waterpistolen tegen een roedel wilde honden. Ik wou dat iedereen hier veilig binnen kon blijven om de roedel wilde honden voorbij te laten gaan maar we kunnen hier niet anders dan met ons kleine team pleisters plakken op de diepe wonden en hopen dat we niet overweldigd gaan worden door de aantallen in ons ziekenhuis…