Een ontpopte vlinder

Trots staat ze elke dag vooraan in de rij. Als een vlinder met gespreide vleugels. Ze weet precies wanneer medicatie uitdelen begint en wanneer je pap kan halen in de keuken. Vier keer per dag gaat de verpleegkundige bij de medicijnkast staan en halen de moeders medicatie voor hun kinderen op. Deze 17 jarige moeder vooraan in de rij kwam op mijn 3e dag binnenlopen met een vrolijke baby van 4 maanden die aan één kant van haar lichaam zwelling had. Schichtig om haar heen kijkend, een onzeker jong meisje die wij ondervroegen of het kindje mishandeld kon zijn. Ze was in tranen en radeloos. Wij ook. We hadden geen idee wat ze had. Het paste niet bij mishandeling maar wat ze wel had snapten we ook niet. Chirurgen staken naalden in haar om te kijken wat er in de zwelling zat, sneden haar open toen ze zagen dat het pus was. Stopten een drain in de long toen ze zagen dat die ook helemaal verdrukt werd door pus.. en het meisje; die bleef lachen. Ze kreeg malaria en uitslag over haar hele lichaam. Kreeg 5 verschillende soorten antibiotica maar bleef lachen en maakte moeder ook weer aan het lachen. Ze maakte steeds meer kirrende geluidjes, haar moeder na-apend die inmiddels was ontpopt uit haar cocon. De baby leerde zitten op ons afdeling en toen alle drains inmiddels waren verwijderd liep moeder trots met haar op de rug, ze stond vooraan in de rij te wachten op tuberculose medicatie. Dat bleek uiteindelijk de diagnose. Tuberculose. 6 maanden een cocktail van medicatie zal dit meisje beter maken. En haar sterke moeder, slechts 17 jaar oud, geeft me een grote glimlach als we haar vertellen dat ze naar huis mag. We lopen samen richting uitgang, beide ons laatste dag op de kinderafdeling... 

Ook ik loop met een trots gevoel de afdeling af. Mooie woorden kreeg ik van collega’s toen ik om feedback vroeg, altijd een ongemakkelijk onderdeel van mijn opleiding maar een opluchting als ik de feedback krijg. De laatste dag was gekkenhuis; waar ik eigenlijk juist een stap terug wilde doen en dr. Twijfel de lead wilde laten nemen was er te veel te doen, te veel zieke kinderen. Dus zag ik het meisje van 5 maanden alleen. Gister opgenomen met acute benauwdheid, al aardig opgeknapt door de medicatie die gegeven was maar in een oogopslag zie je dat er meer aan de hand is. Haar health passport is al veel te vol geschreven met allerlei antibiotica kuurtjes en malaria behandelingen. Ze is in 5 maanden tijd 100 gram gegroeid, weegt nog steeds 3,5 kg zoals bij geboorte. Ze kijkt me lachend aan met haar ronde oogjes en een tong die te groot is voor haar mond. Slap als een vaatdoek en haar kleine handjes met doorgetrokken handlijn grijpen in het luchtledige. Ik vraag de clinical officer of hij ziet wat er aan de hand is, ik heb hem nodig voor vertaling naar moeder toe en maak er gelijk een leermoment van. De clinical officer kijkt naar de baby en dan naar mij. Ergens hoop ik dat ik het verkeerd zie, dat hij nu gaat zeggen dat er niks mis is met de baby maar ook hij ziet het direct. Deze baby heeft het Down syndroom. In alle hectiek van zieke kinderen gaan we rustig zitten om dit slecht nieuws gesprek te voeren. Ik kijk vol bewondering naar deze clinical officer, hoe hij het rustig uitlegt. Ik kijk naar moeder en zie bezorgdheid maar ook opluchting te weten wat er aan de hand is. Ze had zelf ook wel door dat haar 5e kind niet zo ontwikkelde als haar eerdere 4 kinderen. Ondertussen baal ik dat ik dit soort gesprekken niet zelf kan voeren, dat ik altijd afhankelijk ben van een vertaler. Ik mis dat, meer dan ik had verwacht. Vragen stellen aan de patiënt en nieuwsgierig zijn als een detective kan ik hier niet. Uitleggen wat er aan de hand is en wat we daaraan kunnen doen, bediscussiëren wat de beste optie is voor deze patiënt; in Nederland werd ik er wel eens moedeloos van dat eeuwige gepraat... hier mis ik het. Patiënten die maar gewoon aannemen ‘van de dokter’ wat ze moeten doen, het leek me heerlijk in Nederland. Hier baal ik van het gebrek aan nieuwsgierigheid. Ik heb het erover met een Congolese arts, ook zij zegt het gek te vinden. Ze voerde gister een gesprek met een 41 jarige vrouw om haar te vertellen dat ze kanker heeft en ze niks meer voor haar konden doen. Haar antwoord was; ‘dankjewel dokter’. En gelaten verliet ze de kamer. Was het ontkenning of acceptatie van haar lot? Begreep ze de betekenis? Was ze zo overvallen dat ze geen vragen had of had ze een black out in de verwarring van de diagnose? Ik heb geen idee en vind het moeilijk dit niet zelfstandig te kunnen uitzoeken of zo’n gesprek te leiden. Dus op de kinderafdeling duik ik vooral op de acuut zieke patiënten. Die zijn er genoeg en dan is handelen belangrijker dan praten. Terwijl ik naar een meisje kijk met enorme huidafwijkingen en jeuk stort er naast me een meisje van 3 jaar in met acuut hartfalen. Dr. Twijfel wilde al bijna wegrennen maar ik roep hem terug en push hem de leiding te nemen. Het voelt een beetje gek een kinderarts te moeten sturen in de juiste richting, te behoeden voor fouten en met hem een gesprek aan te gaan wat hij moet verbeteren. Maar ik ben best trots dat ik dat gedaan heb en blij hoe hij de afgelopen weken gegroeid is. Hij loopt nog steeds achter mij aan en ik behoed hem nog regelmatig van behandelfouten maar stappen zijn gemaakt. Anderhalf uur later, terwijl ik een meisje met insulten door malaria behandel het dr. Twijfel gezorgd voor een ambulance en een plek in het ziekenhuis in de hoofdstad. De rust is wedergekeerd en met het hele team eten we appeltaart en schrijf ik de ontslagpapieren van het meisje met tuberculose. Samen lopen we de afdeling af; zij naar huis, ik begin m’n vakantie!

Een korte break gedurende de zes maanden hier. Ik ben op de helft en maak tripjes naar Liwonde National Park en geniet van de leeuwen, olifanten en cheeta’s. Ga op bezoek bij een collega tropenarts in st. Luke’s, waar ik 5 jaar geleden coassistent was. Vier Kerst in een enorme tropische onweersstorm op een onbewoond eiland en geniet van rust aan het Lake Malawi. Het nieuwe jaar luiden we hier in Nkhoma in met vuurwerk en knuffels, Corona is hier nog steeds ver weg gelukkig. 

Het nieuwe jaar brengt ook een nieuwe uitdaging met zich mee. Morgen start ik de tweede helft van mijn stage, verloskunde is aan de beurt. Het voelt alsof ik het hol van de leeuw binnen moet stappen. De chaos, de verlorenheid die is die ene week in oktober voelde maken me angstig daar te starten. Zelfs vanuit mijn vertrouwde hangmat voelen mijn plannen om verloskunde tot een succes te brengen te hoog gegrepen. Ik zal moeten teren op hele kleine successen en me niet moeten laten afleiden door de norse verpleegkundigen, gedemotiveerde artsen of bazige vroedvrouwen. En ik zal moeten om leren gaan met dr. Wervelwind... wish me luck...

Liefs vanuit Malawi en de allerbeste wensen voor 2021!